ماده 1 - اولین جلسه هر دوره شورای اسلامی شهر، که در این آیین‌نامه شورا نامیده می‌شود، بعد از قطعی شدن نتایج انتخابات، در تاریخ نهم اردیبهشت ماه به دعوت فرماندار یا سرپرست فرمانداری و با حضور دعوت کننده یا نماینده وی تشکیل و با حضور دو سوم اعضا رسمیت می‌یابد .
ماده 2 - در اولین جلسه شورا مسن‌ترین فرد از اعضای حاضر به عنوان رئیس سنی و دو نفر از جوان ترین اعضای حاضر به سمت منشی تعیین می‌شوند و در جایگاه هیأت رئیسه قرار می‌گیرند.
ماده 3- وظایف هیأت رئیسه سنی اداره اولین جلسه اعم از انجام مراسم تحلیف و اجرای انتخابات هیأت رئیسه دائم شورا می‌باشد .
تبصره ) مراسم تحلیف بر اساس دستورالعملی که به تصویب شورای عالی استانها می‌رسد، انجام می‌شود .
ماده 4- اعضای شورا در اولین جلسه خود از بین اعضای شورا، هیأت رئیسه شورا شامل رئیس، نائب رئیس و حداقل یک منشی و همچنین یک نفر را به عنوان سخنگو برای مدت دو سال و نماینده یا نمایندگان شورا در شورای اسلامی شهرستان را تا پایان همان دوره انتخاب می نمایند .
تبصره ) رئیس شورا موظف است درصورت قطعیت یافتن خروج عضوی از شورا، مراتب را به فرمانداری ذیربط به طور کتبی گزارش دهد تا فرماندار از عضو علی البدل شورا با احتساب رای وی برای شرکت در جلسات دعوت نماید.
ماده 5 - عضویت در شورا قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست. هیچ یک از اعضای شورا حق تفویض اختیارات خود را به غیر اعم از عضو یا غیر عضو ندارد .
ماده 6 - وظایف رئیس شورا به شرح زیر است :
- مسئولیت امور اداری و مالی شورا
- اداره جلسات شورا و برقراری نظم در جلسات
- دعوت از اشخاصی که حضور آنها در جلسات شورا ضرورت داشته باشد.
- دعوت از اعضا و تقسیم کار بین اعضا و کمیسیونهای شورا
- ابلاغ و نظارت بر پیگیری مصوبات شورا
- معرفی نماینده یا نمایندگان شورا که از بین اعضای شورا انتخاب می‌شوند به مسئولان اجرایی، نهادها و سازمانهای دولتی در صورت درخواست آنها
- امضای احکام مسئول و اعضای دبیرخانه و سایر کارکنان شورا بر اساس تشکیلات تفصیلی شورا
- ارسال نسخه ای از بودجه مصوب و هزینه شورا در پایان هر سال مالی به شوراهای اسلامی شهرستان واستان مربوطه و نیز انتشار آن جهت اطلاع عموم
- ابلاغ کتبی موارد اعتراض و ایراد اعضا که به صورت روشن به رئیس شورا تقدیم شده است به عنوان تذکر به شهردار و دریافت پاسخ کتبی یا شفاهی شهردار در خصوص تذکر ابلاغی آن در جلسه شورا .
- امضای کلیه مکاتبات رسمی شورا
- اعلام روز و ساعت تشکیل جلسه بعد، قبل از ختم هر جلسه
ماده 7 - نائب رئیس شورا در غیاب رئیس شورا وظایف او را انجام می‌دهد و در مقابل شورا مسئول است .
ماده 8 - وظایف هیأت رئیسه و سخنگو به موجب دستورالعملی تعیین می‌شود که به تصویب شورای عالی استانها می‌رسد .
ماده 9ـ به منظور بررسی، اصلاح و تکمیل پیشنهادات و نیز تهیه طرحهای لازم و انجام وظایف قانونی‌که شورا برعهده دارد، کمیسیونها و کارگروههای تخصصی تشکیل می شود.
تبصره ) ترکیب، چگونگی اداره و وظایف این کمیسیونها به تصویب شورای عالی استانها می رسد.
ماده 10 - پیشنهادات واصل شده به کمیسیون در صورتی‌که مرتبط با شهرداری باشد با حضور شهردار یا نماینده وی که بدون حق رای و برای ادای توضیحات در جلسات شرکت می‌کند، رسیدگی خواهد شد .
ماده 11 - هر عضو شورا می‌تواند از مقام خود استعفا دهد. پذیرش استعفا با تصویب اکثریت مطلق آرای حاضران در جلسه امکان پذیر است .
ماده 12- عضو متقاضی استعفا باید تقاضای خود را با ذکر دلایل به رئیس تقدیم نماید و رئیس آن را در نخستین جلسه علنی بعدی شورا در دستور کار قرار دهد و در این فاصله عضو متقاضی می‌تواند در صورت تمایل اعلام انصراف نماید .
ماده 13- برای بررسی تقاضای استعفا ابتدا تقاضا قرائت می‌شود، سپس شخص متقاضی یا عضو دیگری به تعیین او حداکثر نیم ساعت دلایل استعفا را بیان می‌نماید و مخالف یا مخالفان نیز به همان مدت می‌توانند صحبت کنند و پس از آن رای گیری می‌شود .
ماده 14- هرگاه تقاضای استعفای تعدادی از اعضا به نحوی باشد که مانع از رسمیت جلسه گردد، قابل طرح در شورا نیست .
ماده 15- رئیس شورا موظف است بلافاصله پس از قطعیت یافتن خروج عضوی از شورا به دلایلی نظیر استعفا، فوت، جنون و سلب عضویت، مراتب را برای تعیین جانشین او به فرمانداری مربوط به طور کتبی اعلام نماید .
ماده 16ـ غیبت از جلسات شورا با اطلاع رئیس شورا و از جلسات کمیسیونها با اطلاع رئیس کمیسیون مربوطه امکان‌پذیر است .
تبصره 1 ) تشخیص موجه بودن غیبت و تاخیر و تعجیل در جلسات شورا برعهده شورا و در جلسات کمیسیونها با تصویب کمیسیون می‌باشد و در هر صورت اعلان رسمی غیبت و تاخیر با رئیس شورا خواهد بود .
تبصره 2 ) رسیدگی به موجه و غیرموجه بودن تاخیر در پایان همان جلسه و غیبت در اولین جلسه بعدی به عمل می‌آید و عضو غایب می‌تواند در این فاصله دلایل خود را مبنی بر موجه بودن غیبت به رئیس شورا ارائه دهد .
ماده 17 - در مواردی که براساس قوانین و مقررات نماینده یا نمایندگانی از شورا به عنوان عضو سـایر مجامع و شـوراها انتخاب می شوند، نماینـده یا نمایندگان یاد شـده با تصویب شـورا انتخاب و توسط رئیس شورا معرفی می شوند .
تبصره ) نمایندگان منتخب موظفند گزارش کار خود را در اولین جلسه به استحضار اعضا برسانند و به صورت کتبی نیز به رئیس شورا ارائه نمایند .
ماده 18 - دستور جلسات رسمی شورا باید به ترتیب وصول پیشنهادات و با توجه به اولویت ها از طرف هیأت رئیسه تهیه شود و حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه در اختیار اعضا قرار گیرد .
تبصره 1 ) در صورت تعدد تقاضاها در یک زمان تشخیص اولویت با هیأت رئیسه خواهد بود .
تبصره 2 )با تصویب اکثریت مطلق اعضای حاضر می‌توان موضوع دستور جلسه را برای مدت معینی به تعویق انداخت یا مسکوت گذاشت .
ماده 19 - در هر جلسه حداکثر سه نفر از اعضا که تا (48) ساعت قبل از شروع جلسه رسمی تقاضای نطق قبل از دستور نموده اند در حدود وظایف شورا طبق فهرست تنظیمی حداکثر به مدت ده دقیقه برای هر نفر نطق قبل از دستور خواهند داشت .
تبصره 1 ) در صورت تعدد متقاضیان با توجه به اولویت ثبت‌نام، ناطقان قبل از دستور تعیین می گردند.
تبصره 2 ) هر عضوی که حق نطق قبل از دستور را بیابد، می‌تواند تمام یا قسمتی از وقت خود را به عضو دیگری واگذار کند .
ماده 20 - رئیس شورا می‌تواند قبل از ورود در دستور جلسه به مدت حداکثر ده دقیقه در مورد مسائل مهم روز شوراها مطالبی را که آگاهی اعضا از آن ضروری باشد، به اطلاع آنها برساند .
ماده 21 - اعضای شورا نسبت به موضوعاتی که طبق دستور در شورا مطرح می‌شود، می‌توانند قبل از جلسه به عنوان موافق یا مخالف ثبت نام نمایند. در صورتی که موافق یا مخالف ثبت نام نکرده باشد، اعضا در جلسه شورا می توانند نوبت بگیرند و به ترتیب تقدم ثبت نام یا گرفتن نوبت نطق خواهند کرد. اگر هیچ موافقی وجود نداشته باشد، یک مخالف صحبت می‌کند و اگر مخالفی وجود نداشت، تنها یک موافق می‌تواند صحبت کند .
تبصره ) در صورت صحبت خارج از موضوع، رئیس جلسه به آنها تذکر خواهد داد و در صورت دو نوبت تذکر در نوبت سوم ناطق از ادامه نطق منع خواهد شد .
ماده 22 - تقاضای کفایت مذاکرات یا افزایش مدت شور یا مسکوت ماندن یک پیشنهاد، به پیشنهاد رئیس شورا یا حداقل سه نفر از اعضا قابل رسیدگی است. یک مخالف و یک موافق هر کدام تا پنج دقیقه صحبت می نمایند و سپس رای گیری می‌شود و تصمیم اتخاذ شده بلافاصله توسط رئیس جلسه اجرا می‌شود .
ماده 23 - اخطار راجع به منافی بودن طرحها و پیشنهادها با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مقررات جاری و یا آیین‌نامه داخلی شورا بر اظهارات دیگر مقدم است .
ماده 24 - در صورت توهین به اشخاص حقیقی یا حقوقی، در همان جلسه یا در جلسه بعد، با تشخیص هیأت رئیسه به آنها تا پانزده دقیقه اجازه نطق در دفاع از خود داده خواهد شد.
ماده 25 - نحوه اداره جلسات، رای گیری و بررسی پیشنهادهای واصل شده براساس دستورالعملی است که به تصویب شورای عالی استانها می رسد .